Ieder individueel artikel is per definitie eenzijdig, deze gedachte vormt een rode draad in mijn geweldige scriptie (9,3) voor mijn studie journalistiek, en dat geldt zeker voor het artikel Te groot, te sterk, te veel Amerikanen. In dit artikel analyseer ik de strategische doelen van Turkije in noord-Aleppo en de gevolgen hiervan met name voor de verhoudingen tussen NAVO-lidstaten Turkije en de Verenigde Staten. Een belangrijk aspect laat ik daarbij links liggen en dat is de vraag: waar komen die rebellen eigenlijk vandaan? Het antwoord op deze vraag zegt alles over de verhouding tussen Turkije en de Verenigde Staten.

Vrije Syrische leger én islamisten

Turkije trekt natuurlijk niet zomaar een blik Syrische rebellen open voor een actie zoals deze, de rebellengroepen komen ergens vandaan en als zij in noord-Aleppo vechten, zijn zij elders niet inzetbaar. De rebellengroepen die betrokken zijn bij de Jarabloes-operatie, die door Turkije Operation Euphrates Shield wordt genoemd, zijn afkomstig van verschillende rebellengroepen: Levant (Shamiyah) Front (Vrije Syrische leger of FSA), al-Hamsa Division (FSA), Mountain Hawks Brigade (Sokoor al-Jabal, FSA), Sultan Murad Brigade (FSA), Army of Liberation (Jaysh al-Tahrir, FSA), Zenki (Noer al-Dein al-Zenki, ex-FSA) en Syria Legion (Faylaq al-Sham, onderdeel van Jaish al Fatah, een islamistische overkoepelende organisatie). In het naschrift van mijn eerdere artikel ben ik hier al iets meer op ingegaan.

[aesop_image imgwidth=”30%” img=”http://www.tewinkel.org/wp-content/uploads/2016/09/idlib-jarabloes.png” align=”left” lightbox=”on” captionposition=”left”]

De bij Euphrates Shield betrokken rebellen zouden gedeeltelijk uit de kleine Azaz-enclave komen, waar enkele van deze groepen actief zijn, maar het grootste deel zou komen uit het grote door rebellen bezette gebied in Idlib, zuid-Aleppo en Hama, waar ook grote jihadistische groepen zoals Jabhat Fatah al-Sham en Ahrar al-Sham actief zijn. In een interessante analyse van het Wall Straat Journal (WSJ) wordt het aantal van achttienhonderd bij de actie betrokken rebellen genoemd (het is maar zeer de vraag of er überhaupt wel achttienhonderd rebellen in de kleine Azaz-enclave aanwezig zijn, vooralsnog heeft IS als grootste ‘rebellengroep’ zo’n vijftienduizend strijders, verdeeld over een veel groter gebied en met veel meer steden). In deze analyse noemt het WSJ ook dat de Verenigde Staten zich verzetten tegen eventuele betrokkenheid van Ahrar al-Sham.

Strategisch belang

Voor de uit de Azaz-enclave afkomstige rebellengroepen, allemaal FSA, heeft het een zeker strategisch voordeel om met de Turken tegen IS (en SDF) te vechten, zij kunnen zo Jarabloes en de Azaz-enclave op elkaar aansluiten (Turkije zou inmiddels met tanks al-Rai binnengetrokken zijn), wat IS en concurrent SDF zou verzwakken en Azaz zou versterken. Ook wordt het Vrije Syrische leger al jarenlang openlijk gesteund door de Verenigde Staten en Turkije, zowel financieel als politiek en soms zelfs militair, en dankzij die steun zou Turkije om een tegenprestatie kunnen vragen. Voor het Syria Legion geldt dit allemaal niet.

Het Syria Legion heeft geen direct strategisch belang bij het verzwakken van IS of het versterken van rebellengroepen bij Azaz of Jarabloes en de afstand tussen de islamistische rebellen in zuid-Aleppo en Jarabloes in noord-Aleppo is veel te groot om naar elkaar toe te kunnen vechten. Ook worden zij tot op heden niet gesteund door de Verenigde Staten of Turkije, in ieder geval niet openlijk. En dat roept de vraag op waarom zij er toch in hebben toegestemd om een rol te spelen in deze operatie. Het antwoord erop ligt voor de hand: Turkije steunt deze islamistische rebellen in het geheim of heeft dergelijke steun beloofd.

[aesop_image imgwidth=”50%” img=”http://www.tewinkel.org/wp-content/uploads/2016/09/Ahrar-al-sham-propaganda-idlib-jarabloes.png” align=”left” lightbox=”on” captionposition=”left”]

De afgelopen jaren werden regelmatig Turkse wapens en wapensystemen bij islamistische rebellengroepen en IS aangetroffen. Hoe vaker dat voorkwam, hoe zwakker de mogelijke verklaring werd dat de jihadisten deze wapens veroverd zouden hebben op het Vrije Syrische leger. Ook het gemak waarmee IS-terroristen in noord-Aleppo en andere islamisten in de Idlib-provincie de Turkse grens over kunnen, deden vermoeden dat Turkije positief staat tegenover deze groepen. Directe aanwijzingen dat Turkije islamistische rebellen actief steunt, waren er echter nog niet. De betrokkenheid van Faylaq al-Sham bij deze operatie vormt wel een sterke aanwijzing hiervoor, want Faylaq al-Sham gaat niet in noord-Aleppo vechten als zij hier geen strategisch voordeel bij hebben in de regio Idlib/Hama/zuid-Aleppo, bijvoorbeeld in de vorm van wapens. En het wordt nog erger.

Steun aan al-Qaida?

Volgens Foreign Policy was niet alleen Faylaq al-Sham betrokken bij Operation Euphrates Shield, maar in het geheim ook Ahrar al-Sham (deze Arabische bron vermeldt hoe een cameraman van Ahrar al-Sham omkomt door een achtergelaten IED in Jarabloes), na al-Qaida-filiaal Jabhat Fatah de grootste rebellengroep in het westen van Syrië en volgens Foreign Policy veel nauwer betrokken bij al-Qaida dan ik tot nu toe bij andere bronnen tegen was gekomen. Directe Turkse steun aan deze groep, niet alleen in noord-Aleppo, maar ook in de Idlib-regio, brengt de jihadisten nog sterker in het zadel, terwijl zij door het breken van het beleg van Aleppo ook in die stad al voet aan de grond hebben gekregen.

[aesop_image imgwidth=”30%” img=”http://www.tewinkel.org/wp-content/uploads/2016/09/kind-camera-idlib-jarabloes.png” align=”left” lightbox=”on” captionposition=”left”]

Tenzij Turkije plots de steun intrekt aan de rebellen in de Idlib-regio, zoals @HaraldDoornbos meent (en hoewel ik zelf een andere inschatting maak, meen ik dat Doornbos over het algemeen een goed beeld van de situatie heeft), wordt het door deze steun nog moeilijker voor het Syrische regime om deze regio te veroveren en zo een emiraat van Jabhat Fatah al-Sham te voorkomen. De ‘gematigde oppositie’ (dat wil zeggen dat zij strijden met het doel Assad af te zetten, niet met het doel een eigen staat op te richten. Het is natuurlijk maar de vraag wat er gematigd is aan een gewapende opstand tegen de regering, maar dat is een heel andere kwestie) komt zo in een nog slechtere positie, ondanks dat ook zij gesteund worden door NAVO-landen, met name de VS en Turkije.

Voor de lange termijn is alles afhankelijk van de keuzes die Turkije, Rusland, Iran en de VS maken en dan is het best mogelijk dat Turkije de steun aan rebellen in Idlib opzegt, zoals Harald Doornbos voorspelt. Ik waag mij niet aan die voorspelling. Op korte termijn toont de Turkse inval bij Jarabloes in ieder geval dat Turkije de islamisten het initiatief gunt en die zullen dat voorlopig niet loslaten. Daarmee werkt Turkije de doelen van de Verenigde Staten, die zowel het einde van IS als van al-Qaida in Syrië nastreven, actief tegen.

Stills uit de propagandavideo Victory Tidings Ahrar al-Sham (Engels ondertiteld, 2015) over de verovering van Idlib. Hoewel de titel Ahrar al-Sham vermeldt, kan ik niet controleren of het ook over terreurgroep Ahrar al-Sham gaat, het logo in de linkerbovenhoek is absoluut niet van Ahrar al-Sham.